Autenticar
Main menu

A AEG utiliza cookies para o melhor funcionamento do portal.

O uso deste site implica a aceitaçom do uso das ditas cookies. Podes obter mais informaçom aqui

Aceitar
Discurso do nosso presidente, Joám Lopes Facal, na Assembleia Fundacional da AEG: "Lealdade ao galego"

Discurso do nosso presidente, Joám Lopes Facal, na Assembleia Fundacional da AEG: "Lealdade ao galego"

Saudaçom de Joám Lopes Facal à comunidade aeguélica.

Caros e caras companheiras que me honrades com a presidência da nossa Associaçom, assumo com bom ánimo, sentido da responsabilidade e um ponto de orgulho o desempenho do encargo que me confiastes, talvez em consideraçom aos anos que um pretende ir somando com dignidade. Na qualidade de presidente que me conferistes, devo umha breve alocuçom de boas-vindas à comunidade que hoje inauguramos, junto com algumhas reflexons de encerramento acerca do caminho que empreendemos e da atitude com que devemos abordá-lo.

É obrigado começarmos enunciando as intençons e compromissos éticos que devem inspirar a nossa atividade cívica e cultural e delimitarmos o lugar que ocupamos no mapa reintegracionista em que nos inserimos. Rematarei com umha breve reflexom sobre a cultura que partilhamos como final deste prólogo ao percurso que hoje principiamos, que eu auguro dilatado e fecundo.

I — É bom que a nossa nascente comunidade se reconheça num código ético que eu ousaria resumir em quatro princípios inspiradores: Lealdade ao idioma herdado e vivo. Empenho decidido na sua plena dignificaçom e reabilitaçom. Orientaçom galeguista, ou nacionalista, ou galaicista, se preferirdes um termo mais abrangente, como sinal de pertença à comunidade nacional historicamente diferenciada que nos define. E, finalmente, um compromisso firme de sereno ativismo em defesa da nossa agenda reabilitadora.

Lealdade como rechaço ao difuso desdém imperante pola nossa cultura específica, agenda reabilitadora – quer dizer, restauradora, regeneradora e atualizadora do idioma nacional – em qualquer campo da atividade. Galeguidade como compromisso coletivo com a nossa identidade nacional, e finalmente, empenho firme de incidir na nossa sociedade mediante o exercício perseverante da persuasom e o trabalho bem feito. A nossa aspiraçom é desembaraçar o idioma secular das doenças que o afligem, fruto da desídia acumulada e o abandono cúmplice.

Proclamamos o firme rechaço de toda a atitude de desdém, que menoscaba a mais alta criaçom do povo galego, quer seja a partir da hispanolatria instalada, quer da irresponsável opçom polo português internacional como atalho substitutivo da imprescindível tarefa de recuperaçom do idioma dos galegos. Contra ambas as tentaçons simétricas, proclamamos o empenho reabilitador que nos anima. A AEG sente-se herdeira e testamenteira do programa inconcluso das Irmandades da Fala, fundadas há exatamente um século por fidelidade à história e vontade reabilitadora contra as pulsons desagregadoras alimentadas polas atitudes de assimilismo e cosmopolitismo.

A nossa sociedade conhece e pratica o castelhano desde há seculos, mas é chegado o momento de estabelecer limites ao seu domínio esmagador sobre o nosso idioma; as instituiçons públicas estám obrigadas a promover políticas de discriminaçom positiva em prol da língua ameaçada. O português é o bem mais prezado na nossa tarefa reabilitadora, como promessa de plenitude e de pertença ao concerto das línguas internacionais. Nunca como prótese que nos exima do esforço da recuperaçom do galego vivo. Contra as opçons simétricas de abandono e substituiçom, proclamamos a dimensom nacional do idioma galego e vindicamos a sua tradiçom secular. O galego é o idioma dos galegos, irmao maior do português por direito de precedência. O português é o galego internacional.

II — A AEG reconhece-se parceira de pleno direito do movimento reintegracionista nas suas sucessivas materializaçons orgánicas: AGAL (1981), AGLP (2008), AEG (2016). Une-nos a todas a vindicaçom do idioma próprio e o empenho no seu desenvolvimento no ámbito do galego-português internacional. O padrom internacional português é o espelho em que nos reconhecemos no mundo, a língua-teito que nos orienta. A diferença específica do nosso empenho estriba na irredutível ancoragem no galego vivo, gravemente ameaçado de desapariçom hoje por desentendimento social acelerado e pola esmagadora relegaçom a que o submetem os meios de comunicaçom e as instituiçons.
Manifestamos o nosso esperançoso reconhecimento pola crescente identificaçom da mocidade neofalante com o discurso reintegracionista e pola expansom do uso do galego cuidado, depurado de castelhanismos lexicais e sintáticos, mesmo quando renuncia ao uso da ortografia etimológica do galego-português que propugnamos. Descontaminar o idioma das aderências seculares que o desfiguram é o primeiro passo para a sua plena reabilitaçom como variante nacional legítima no ámbito do português internacional ao qual pertencemos por direito de linhagem e precedência.

A nossa identidade singular no movimento reintegracionista legitima-nos como parceiros de pleno direito em todas as frentes abertas polo ativismo reintegracionista, como a rede de ensino primário Semente, a promoçom da Lei Paz Andrade e o impulso ao relacionamento com a cultura portuguesa em qualquer das suas variantes e manifestaçons, através de qualquer meio: imprensa e publicaçons digitais ou em papel, música, representaçom.

Pretendemos ser um vigoroso renovo da árvore reintegracionista, já graudinha. Os sócios da AEG som de procedência heterogénea, muitos inauguram com ela a adscriçom ao movimento reintegracionista, outros procedem, e mesmo colaboram, com outras organizaçons, como a AGAL, entidade precursora na tarefa de regeneraçom do idioma. A ela devemos o Estudo Crítico (1983, 1989), formulaçom seminal do modelo em vigor do galego reintegrado. Contodo, a organizaçom que hoje nasce inclui já contributos imprescindíveis para a tarefa de desenvolvimento de um galego autêntico de raiz, atualizado com critérios de competência e solvência científica. Aí temos a obra inovadora do companheiro Carlos Garrido na área lexicográfica, em permanente diálogo com as línguas cultas europeias: Léxico Galego: Degradaçom e Regeneraçom (2011), O Modelo Lexical Galego. Fundamentos da Codificaçom Lexical do Galego-Português da Galiza (2012), A Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência (2016), autêntica avançada no necessário labor de decrua do idioma herdado para a plena padronizaçom que o habilite para qualquer uso, quer seja como veículo da cultura popular de qualidade, quer da alta cultura científica e literária. Aí está também o Manual Galego de Língua e Estilo (2007) da co-autoria dos companheiros Maurício Castro e Beatriz Bieites (junto a Eduardo Maragoto), o melhor texto disponível para a prática de um galego atual e genuíno.

Quero lembrar-vos que a AEG é a única entidade reintegracionista que continua indagando sem desmaio nas necessidades do galego vivo em vista da sua plena habilitaçom para a vida ordinária e o desempenho científico. Lembrade os recentes vocabulários de desportos que elabora a nossa Comissom Lingüística. As entidades reintegracionistas irmãs abandonárom este labor essencial de tam longa tradiçom nas nossas letras, talvez por estimá-la desnecessária, como se o galego fosse umha variante arcaica, ultrapassada e sem futuro do português internacional.

A AEG continuará empenhada no estudo do galego vivo e dos problemas que suscita a sua plena capacitaçom, como demandam as siglas que nos identificam e nos comprometem com o uso ilimitado do idioma nacional. Foi este idioma depurado o que eu quigem adotar – valha esta pequena vaidade – para redigir a tese académica do meu doutoramento em ciências económicas. O galego, perante os tribunais académicos, também.

A promoçom do nosso padrom nacional genuíno do galego-português, a par do português internacional consagrado, é o compromisso que assumimos Afirmamos o direito irrecusável do galego a participar em igualdade de condiçons na comunidade lusófona: esse incerto espaço em construçom, infelizmente propenso a gerar enganosas miragens conciliatórias como ilusório remédio à sua inevitável diversidade, como tem avisado o eminente filósofo português Eduardo Lourenço.

A comunidade aeguélica, caras amigas e companheiros, manifesta a firme vontade de avançar na plena aceitaçom social do idioma próprio da Galiza mediante a prática da persuasom e da denúncia de qualquer atitude que fomente posiçons de subalternidade e dependência cultural, quer provenha do espanhol omnipotente, quer da magnificência do português internacional. Nom podemos por menos de discrepar abertamente desse insidioso sintagma em vigor que pretende abaixar o galego ao status de «português da Galiza» com manifesto desrespeito da sua história secular. O galego herdado e resistente é o património irrenunciável que nos constitui como naçom. O português irmao, o veículo comum de presença da cultura galego-portuguesa no mundo. A nada renunciamos como parceiros do património cultural comum.

III — Sem arrogáncia nem dogmatismo, queremos empreender o caminho traçado. Tanto para impugnar a desídia cúmplice das instituiçons designadas para custodiar o idioma, como para denunciar a tentaçom de desistência da tarefa de custódia e renovaçom que a todos nos compete. Tentaremos operar em regime de competência cooperativa, sem arrogáncia, mas também sem míngua da franqueza devida em defesa dos nossos postulados.

Renunciamos a ornatos excessivos e exóticos, por isso teimamos em escrever empenho, sem n coroado de til ao estilo espanhol, por isso grafamos o nosso rotundo nom sem til desconcertante. Gostamos do rigor e a simplicidade na escrita, na senda marcada polos precursores do processo reabilitador do nosso idioma, como Guerra da Cal e Carvalho. A nossa Comissom Lingüística fixará o correto uso desse útil sinal diacrítico quando usado adequadamente e nom como exótico ornato. Seja a nossa umha escrita limpa e congruente com a etimologia e a fonética do galego, precisa e acolhedora, próxima, mas diferenciada do português por fidelidade à fala.

Somos um projeto incipiente, modesto ainda, mas, animoso e resoluto. Precisamos aumentar os nossos efetivos e distribuirmos da melhor maneira o labor orgánico e de açom social. Esperamos contar com a ajuda de todos na medida das possibilidades particulares. Unem-nos convicçons comuns, deve unir-nos também a equilibrada repartiçom de tarefas, evitando o risco da sobrecarga e desfalecimento dos mais generosos. O desafio que assumimos requer compassar o ritmo sem preguiça nem impaciência para fazer frente ao desafio permanente das magníficas línguas que nos circundam, que também som nossas: o castelhano que nos inunda e o português que é a nossa segunda morada.

A deterioraçom do idioma tem causas sociológicas e políticas que é preciso combater com práticas decididas no ámbito do ensino, no fomento da leitura, na conexom com Portugal, na captaçom de neofalantes. O fortalecimento da consciência nacional coletiva demanda um empenho decidido e cumplicidade social porque é a partir daí de onde é possível mobilizar as instituiçons e promover as mudanças. A persistência e profundidade do processo de deterioraçom da língua demanda de nós espírito de toleráncia e firme capacidade de diálogo. Rejeitamos o espírito de seita, incompatível com a serena convicçom que guia o nosso comportamento. O nosso estilo deve afincar na cordial tenacidade do convicto e nunca na doutrinária intransigência do ungido pola verdade revelada ou do consagrado por voto de estrita observáncia. O nosso é um estilo laico, aberto à pluralidade da consciência social.
Companheiras e amigos, saúde! Provimos de boa linhagem e acometemos um longo percurso, ligeiros de equipagem. Nom aspiramos ao reconhecimento social imediato mas tampouco cederemos no empenho de promover o idioma nacional estigmatizado por séculos de abandono e desdém.

Desde a tranqüila serenidade dos anos que vam passando quero partilhar convosco esta tarefa de ativismo social empenhado na defesa do idioma que nos foi transmitido de geraçom em geraçom até hoje mesmo e manifestar-vos o meu cordial reconhecimento polo privilégio que me concededes de iniciar este caminho em tam boa companhia. Saúdos fraternais, caminhantes!

Compostela 12/11/2016, na Gentalha do Pichel

Última modificação emTerça, 15 Novembro 2016 22:46
Avalie este item
(4 votos)

194 comentários

Deixe um comentário

Certifique-se de preencher os campos indicados com (*). Não é permitido código HTML.

voltar ao topo

Facebook Twitter RSS Global